Okres zimowy kojarzy nam się nie tylko ze świętami, ale głównie z zapachem przypraw korzennych. Pierniki, grzane wino oraz aromatyczne potrawy z dodatkiem goździków, gałki muszkatołowej i ziela angielskiego przywodzą na myśl długie, mroźne wieczory w gronie rodzinnym. Do najpopularniejszych przypraw z tej grupy zalicza się gałkę muszkatołową o lekko słodkawym smaku i niezwykle intensywnym, korzennym zapachu. Nie macie jej w swojej kuchni? Czym zastąpić gałkę muszkatołową? Poznajcie najpopularniejsze zamienniki.

Czym jest gałka muszkatołowa?

Gałka muszkatołowa jest przyprawą wytwarzaną z suszonych nasion muszkatołowca korzennego. Jest to jądro nasiona o długości około 20-35 mm, masie od 5 do 10 g. Ma kolor brunatny (w tonacji od jasnego do ciemnego). Jego powierzchnia jest twarda, pomarszczona. Głównym składnikiem przyprawy jest tłuszcz zwany balsamem lub masłem muszkatowym, składającym się z mirystyny. Aromatem gałki jest olejek eteryczny, zawierający m.in. mirystycynę odpowiadającą za działanie toksyczne i halucynogenne. Charakterystyczną cechą gałki muszkatołowej jest jej intensywny, słodkawy aromat i smak, który jest ceniony w wielu kuchniach świata.

Pomimo, że gałka muszkatołowa to głównie przyprawa kuchenna, to jednak jej nadmierne spożycie może spowodować nieprzyjemne skutki. W małych ilościach dodatek gałki muszkatołowej wiąże się jedynie z nadaniem potrawie egzotycznego smaku. Natomiast w dużych ilościach (od 5 do 15 gramów) przyprawa ta ma działanie psychoaktywne ze względu na zawartość mirystycyny. Ponieważ jednak skutki uboczne nadmiernego zażywania są bardzo nieprzyjemne, bardzo rzadko bywa używana jako środek dopingujący bądź rekreacyjny. Do skutków ubocznych można zaliczyć konwulsje, palpitacje serca, odwodnienie, a w szczególnie skrajnych przypadkach uczucie bólu i śmierć. Z tych powodów gałka muszkatołowa bywa stosowana wyłącznie w kuchni, pod stałą kontrolą używanej ilości.

Gałka muszkatołowa w kuchni

Jej kulinarne zastosowanie jest niezwykle powszechne w wielu kuchniach świata. Najczęściej używa się gałki muszkatołowej w postaci sproszkowanej. Jej zapach jest ulotny i nietrwały, dlatego bywa sprzedawana również w swojej naturalnej postaci twardego nasiona, którego potrzebną ilość ściera się na tarce tuż przed przyprawieniem dania przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji.
Gałka muszkatołowa stosowana jest do słodkich wypieków (przede wszystkim pierników) oraz do wykwintnych potraw obiadowych i kolacyjnych. Mogą nią być doprawiane sosy, zupy oraz gorące napoje, dania warzywne, mięsne oraz rybne.

Najlepsze zamienniki gałki muszkatołowej

Chociaż każda przyprawa ma odmienny smak i aromat, to zdarza się, że można ją zastąpić produktem podobnym lub zbliżonym w smaku. Co zamiast gałki muszkatołowej wybrać?

  • Imbir - jest to przyprawa rozgrzewająca, rzadko stosowana w kuchni do potraw słodkich. Najczęściej używany jest jako składnik dań obiadowych, przekąsek i przystawek. Jest ostrzejszy i mniej słodki niż gałka muszkatołowa, dlatego najczęściej stosuje się go do podniesienia smaku dań pikantnych. Imbir może występować w postaci suszonej (jako proszek) lub w formie świeżej. W okresie zimowych przeziębień jest świetnym składnikiem herbat rozgrzewających. Dawka odpowiednia imbiru jako substytutu gałki muszkatołowej to 1:1.

  • Cynamon - kora cynamonowa to bardzo ważny składnik zarówno dań słodkich, jak i wytrawnych. Pochodzi z drzewa cynamonowego. Można go użyć jako przyprawy sproszkowanej – i w takiej postaci najczęściej występuje lub naturalnej kory (w momencie gotowania wywarów, kompotów i sporządzania grzanych trunków alkoholowych). Cynamon ma dużo silniejszy smak i aromat, dlatego ten substytut dodajcie w proporcji 1:0,5 w stosunku do ilości używanej gałki muszkatołowej.

  • Ziele angielskie - czym zastąpić gałkę muszkatołową podczas przygotowywania obiadu? Wypróbujcie ziele angielskie! Jest kombinacją smaku trzech oddzielnych przypraw: cynamonu, gałki muszkatołowej oraz goździków. Dzięki temu jest najbardziej zbliżoną przyprawą zastępującą gałkę muszkatołową, często dodawaną do potraw warzywnych, mięsnych oraz rozmaitych sosów. Ziele angielskie występuje w postaci drobnych ziaren, które można w całości umieścić w potrawie lub je zmielić w młynku. Ze względu na intensywny smak i aromat, do dań podaje się go w ilości zaledwie kilku sztuk.

  • Goździki - to suszone pąki kwiatowe pochodzące z drzewa goździkowego, które również sprawdzą się jako substytut gałki muszkatołowej. Mają ciemnobrunatną barwę, piekący smak i charakterystyczny zapach. Występują w Tanzanii, Indonezji, na Madagaskarze, w Kenii, Sri Lance i na Seszelach. Najczęściej używa się ich do produktów marynowanych, konfitur, kompotów oraz wyrobów cukierniczych. Goździki stosuje się również jako lekarstwo na zakażenia jamy ustnej i bólu zębów i w innych dolegliwościach. Ciekawym pomysłem na nadanie klimatu świątecznego jest wbicie w owoc pomarańczy goździków, co spowoduje uwolnienie olejków eterycznych. 

  • Anyż - jest przyprawą, która nie tylko podnosi smak zaprawionych nim potraw, ale również jest elementem dekoracyjnym. Anyż gwiaździsty (prawidłowa nazwa to badian właściwy) charakteryzuje się niezwykle atrakcyjnym wyglądem, przypominającym małe, kilkuramienne gwiazdki. Przyprawa pochodzi z południowo-wschodniej Azji, rośnie na drzewie dochodzącym do wysokości 8 m. Jego oryginalny smak i aromat doskonale komponuje się z potrawami słodkimi, likierami alkoholowymi oraz kompotami. Jest również substytutem gałki muszkatołowej.

  • Musztarda - ten niecodzienny zamiennik gałki muszkatołowej może wydać się niepasujący do sporządzonej listy. Jednak, ze względu na dość ostry smak może być brakującą przyprawą doprawiającą dania obiadowe i rybne. Nie nadaje się do potraw słodkich, ale użycie musztardy do sosów, marynat czy wykwintnych mięs zdecydowanie je uatrakcyjnia i podnosi ich smak.